Polaganjem venaca na spomenik junacima 9. pešadijskog puka prvog poziva Dunavske divizije u podunavskom selu Ram, juče je obeleženo 110 godina od odbrane Stiga u Prvom svetskom ratu i deset godina od otkrivanja spomenika posvećenog vojnicima koji su dali život u odbrani otadžbine.
Na ovom mestu, 7. oktobra 1915. godine, odigrala se jedna od najtežih borbi za odbranu Stiga. Hrabri vojnici 9. pešadijskog puka Dunavske divizije prvog poziva, braneći svoju zemlju od nadmoćnijeg neprijatelja pod komandom nemačkog generala Makenzena, pokazali su nesebičnu hrabrost i ljubav prema otadžbini. Njihova žrtva i danas svedoči o snazi, istrajnosti i slobodarskom duhu srpskog naroda.
Vence su položili predstavnici opštine Veliko Gradište na čelu sa predsednikom Draganom Milićem i predsednikom Skupštine opštine Vladimirom Štrpcem, predstavnici Ministarstva odbrane i Vojske Srbije, kao i predstavnici lokalnih udruženja boraca i građana.
Prisutnima se obratio predsednik Skupštine opštine, ističući da je obaveza svih da neguju kulturu sećanja i ponosno čuvaju uspomenu na one koji su položili život za slobodu.
“Tokom čitavog 19. veka srpski narod celo svoje postojanje posvetio je borbi za njegovu slobodu i samostalnost. Kruna te borbe bili su balkanski ratovi i ponovno oslobođenje južnih srpskih krajeva, pre svega Kosova i Metohije, od otomanskih osvajača. Činjenica da smo kao narod, posle više od četiri veka uspeli da konačno zaokružimo svoju državnost govori u prilog tome da nam je nakon Balkanskih ratova, u kojima smo sopstvenom žrtvom to uspeli da uradimo, bilo potrebno samo jedno – a to je mir“, naglasio je Štrbac.
On je rekao i da “istorija danas to pokazuje, da Sarajevski atentat na Vidovdan 1914. godine nije bio povod, nije bio uzrok već opravdanje da se započne sa davno skovanim osvajačkim planovima prema srpskom narodu“.
Ne zaboravivši hrabrost i ulogu heroja sa Mačkovog kamena, Cera i Kolubare, Štrbac je ukazao na to da, nakon što su osvajački pohodi germanski naroda, oličeni u ambicijama dinastije Habzburgovaca, doživeli pravi fijasko ovde na Balkanu “bilo je potrebno podići uloge“.
“I zato smo mi danas ovde. Dolazi 1915. godina i, nakon neuspelih ofanziva Austrougarske, na Srbiju se sručila nemačka vojna armada, predvođena generalom Augustom Fon Mekenzenom. Prvi udar bio je baš ovde u Ramu. Prvi branioci naši preci iz slavne Dunavske divizije. Njihova herojska borba, nalik epskim bitkama poput one kod Termopila, omogućila je odstupnicu glavnici srpske vojske koja je u tom trenutku umorna i bolesna, gola, bosa krenula svoje povlačenje prema Krfu. Krenuli su Srbi u besmrtnost. Kolona vojnika, žena, dece, staraca, grobova naših koje smo poneli sa sobom slila se putem albanske golgote prema Grčkoj. Mojkovac, Vido samo neka od mesta gde smo tu našu besmrtnost ponovo potvrdili. Na Kajmakčalanu smo odškrinuli vrata naše otadžbine.“, rekao je Štrbac, uz poruku prisutnima “Neka živi uspomena na sve naše junake jer samo sa tim uspomenama i kroz njih može da živi i srpski narod“.
On je podsetio i na činjenicu da je Srbija tokom velikog rata, od 1914. do 1918. godine, prema zvaničnim podacima, izgubila 1.247.000 ljudi, odnosno jednu trećinu svog stanovništva.
Otvarajući ceremoniju, i profesor Nenad Mihajlović je istakao istorijski značaj ovog događaja te potrebu da se sećanje na heroje Rama i Stiga sačuva za buduće generacije.
Svečanosti su prisustvovali i predstavnik Policijske stanice Veliko Gradište kao i direktori javnih ustanova, a nastup hora Srednje škole „Miloje Vasić“ iz Velikog Gradišta upotpunio je obeležavanje ove godišnjice.
