Kamen, onako usamljen, tajanstven i ćutljiv, onda lišće, trava, nebo, reka i ptice, a kasnije prolaznost i smrt. Sve su to motivi prisutni u delima jednog od najpoznatijih srpskih pesnika, upravo onog čija priča počinje iz podnožja Homolja. Reč je o Stevanu Raičkoviću.
Rođen je 5. jula 1928. godine u Neresnici kod Kučeva. Bio je treće dete Živke i Milana, koji su bili učitelji u seoskoj školi. Formalno obrazovanje stekao je na nekoliko lokacija, u Senti, Kruševcu, Smederevu i u subotičkoj gimnaziji, gde je maturirao 1947. godine.
Već sa sedamnaest godina objavio je svoja prva pesnička dela i to u “Književnosti”, “Mladosti”, “Književnim novinama” i “Politici”. Dve godine kasnije dolazi u Beograd, gde jedno vreme studira jugoslovenski jezik i književnost na Filozofskom fakultetu, a zatim radi kao novinar i literarni saradnik.
Bio je saradnik Literarne redakcije Radio Beograda, urednik u izdavačkoj kući “Prosveta”, onda najpre dopisnik, a zatim i redovni član Srpske akademije nauke i umetnosti.
Stevan Raičković je prvu pesmu „Majke nad zavejanim uspomenama“ objavio 1945. godine, a dva stiha su uklesana na spomeniku žrtvama ženskog logora “Mlaka” u Jasenovcu.
Za života objavio je 20 zbirki pesama, od kojih su najpoznatije: „Pesma tišine“, „Balada o predvečerju“, „Kasno leto“, „Tisa“, „Kamena uspavanka“, „Stihovi“, „Prolazi rekom lađa“, „Varke“i „Zapisi“, kao i sedam knjiga za decu i nekoliko knjiga eseja. Prvu zbirku „Detinjstvo” objavio je 1950. godine.
Bio je glavni predstavnik poezije subjektivnog lirizma u posleratnoj poeziji, a njegov pesnički svet čine priroda, usamljenost, tišina i harmonija. Uklapa se u onu liniju srpskog pesništva koju čine naši najizrazitiji lirici: Branko Radičević, Vladislav Petković Dis, Miloš Crnjanski, Desanka Maksimović i Milan Dedinac.
“Poput ovih istaknutih pesnika i Raičković je bio okrenut prirodi, a da nije zaboravio na rodni kraj, iz kog se davno odselio, svedoči pesma “Kuda potonu Pek”, istakla je Jovana Dišić, direktorka biblioteke “Nikola Sikimić Maksim” u Kučevu.
U trećem broju kučevačkog magazina “Novi dan” iz 1994. godine pisalo se o tome da je najveći srpski živi pesnik prvi put u svom zavičaju. Naime, tog 5. juna po odluci Osnovne škole “Ugrin Branković” i mesne zajednice u školskoj zgradi otvorena je seoska biblioteka. Stevan Raičković, koji se Neresnici vratio nakon 64 godine, kao počasni gost, prisustvovao je otvaranju biblioteke koja je ponela ime njegovih roditelja.
“Neresnica je meni ostala kao jedna skoro izmišljena reč, ali ja sam se celoga života sećao Neresnice, jer sam svuda morao da je zabeležim. Na svakom dokumentu, u biografijama svojim uvek sam voleo da napišem da sam se rodio u Neresnici”, kazao je, između ostalog, Raičković, a svojevremeno preneo “Novi dan”.
Iako je svojim delima nadrastao rodnu Neresnicu i Kučevo, ne može se zanemariti činjenica da je njegova priča upravo tu počela. Baš zbog toga se svake godine, prema rečima Jovane Dišić, na neki način simbolično obeležava 5. jul. Ove godine promovisan je novi časopis pod nazivom “Maksim”, kako bi se, kako ona kaže, povezala neka nova poetska tradicija sa najvećim imenom tih prostora.
“Ljudi su svesni koliko je važno što je jedan tako veliki pesnik rođen baš tu. Ne postoje Dani Stevana Raičkovića, međutim, taj događaj je u planu za budućnost. Svakako, trebalo bi ustanoviti i neku pesničku nagradu sa njegovim imenom, neobično je da ne postoji, a to je prilika za naš kraj, za opštinu i ustanove kulture. To jeste veliki i značajan posao, ali mislim da je realno i da možemo”, smatra Dišić.
Za svoje stvaralaštvo Stevan Raičković je dobio mnoge nagrade, a još jedna bi bila da se njegov lik i dela ne zaborave. Zahvaljujući nekolicini pojedinaca, na zidu Centra za kulturu “Dragan Kecman” osvanuo je mural sa njegovim likom.
Ovaj srpski pesnik, prevodilac, esejista i akademik preminuo je u 79 godini života, 6. maja 2007. godine u Beogradu. Ostavio je neizbrisiv trag u srpskoj književnosti i u srcima zaljubljenika u poeziju.
Ovaj tekst nastao je u sklopu projekta “Kultura sećanja u funkciji očuvanja identiteta Kučeva” koji sufinansira Opština Kučevo po osnovu Konkursa za sufininansiranje projekata proizvodnje medijskih sadržaja iz oblasti javnog informisanja na teritoriji opštine Kučevo u 2022. godini.
Stavovi izneti u podržanom medijskom projektu nužno ne izražavaju stavove organa koji je dodelio sredstva.
